بقایای یک ماموت، کرگدن، کفتار و گرگ متعلق به عصر یخبندان با قدمت ۶۰ هزار سال در غاری به نام "دِوون"(Devon) کشف شدند.
، مجموعه‌ای باورنکردنی از موجودات مشهور به “بزرگ‌زیاگان” متعلق به آخرین عصر یخبندان از جمله یک ماموت پشمالو و کرگدن که قدمت آنها به ۶۰ هزار سال می‌رسد در غاری موسوم به “دوون” کشف شدند.
اصطلاح بزرگ‌زیاگان(megafauna) به جانوران بزرگ یا عظیم‌الجثه گفته می‌شود. این‌ها جانورانی هستند که وزنی بیش از ۴۵ کیلوگرم(در بعضی منابع ۱۰۰ کیلوگرم) دارند. همچنین در منابع دانشگاهی، بزرگ‌زیاگان اغلب به آن گروهی از جانوران که جثه‌ای بزرگ‌تر از انسان دارند و نیز اهلی نشده‌اند، اطلاق می‌شود. این اصطلاح به ویژه در اشاره به جانوران بزرگ جثه ساکن بر زمین در دوران پلیستوسن، همچون ماموت‌ها به کار می‌رود. بیشتر این جانوران در شمال اوراسیا، قاره آمریکا و استرالیا در حدود ۱۰ تا ۴۰ زار سال پیش منقرض شدند.
باور بر این است که بزرگ شدن جثه بسیاری از جانوران به دلیل نیاز به تطابق با شرایط آب و هوایی سرد زمین در دوره‌های یخبندان بوده است. زمان انقراض بیشتر این گونه‌ها در انتهای دوران واپسین یخبندان زمین از این نظریه پشتیبانی می‌کند. نزدیک ۱۰ هزار سال پیش، واپسین ماموت‌ها و کرگدن‌های پشمالو به دلیل از دست رفتن محیط زندگی‌شان منقرض شدند. آنها که به زندگی در توندراهای وسیع عادت داشتند، با گرم شدن هوا و کنار گذاشته شدن تدریجی این زیستگاه‌ها با جنگل‌های با درختان پهن‌برگ از میان رفتند.
اصطلاح “بزرگ‌زیاگان” به معنی حیوانات بزرگ، در حالی که برخی از آنها مانند فیل‌ها امروزه نیز وجود دارند، معمولاً با آنهایی که در اواخر دوره پلیستوسن رشد کرده‌اند، مانند ماموت‌ها مرتبط است.
بقایای این موجودات تازه کشف شده طی بررسی‌های عمق زمین در منطقه “شرفورد نیو تاون” در بندر “پلیموث” در انگلیس پیدا شده است.
گونه‌های دیگری که در نزدیکی معدن شرفورد یافت شدند، عبارتند از کفتار، اسب، خرگوش، روباه قرمز، گوزن شمالی و گرگ.
قدمت این نمونه‌ها به دوران آخرین عصر یخبندان بازمی‌گردد؛ دوره‌ای ماقبل تاریخ در بریتانیا که در آن آب و هوا به طور قابل توجهی سردتر از امروز بود.
آخرین عصر یخبندان که از حدود ۱۱۵ هزار سال پیش تا حدود ۱۱ هزار و ۷۰۰ سال پیش رخ داد، آخرین یخبندان، جزئی از الگویی بزرگ‌تر از یخبندان و دوره‌های میان‌یخچالی است که با نام یخبندان کواترنری شناخته می‌شود و پیشینه آن به دو میلیون و ۵۸۸ هزار سال پیش بازمی‌گردد. در آخرین عصر یخبندان، آخرین بیشینه یخچالی در ۲۲ هزار سال پیش روی داده است.
از دید باستان‌شناسی انسانی، آخرین عصر یخبندان در دوره پارینه‌سنگی و اوایل میان‌سنگی روی می‌دهد. هنگامی که رویدادهای یخبندانی آغاز می‌شود، انسان خردمند در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر محاصره می‌شود و از ابزارهایی استفاده می‌کند که نسبت به ابزارهای کاربردی نئاندرتال‌ها در غرب و مرکز اوراسیا و ابزارهای انسان راست‌قامت در آسیا قابل مقایسه بود. در اواخر این رویداد، انسان‌های خردمند به اوراسیا و استرالیا مهاجرت می‌کنند. داده‌های ژنتیکی و باستان‌شناسی می‌گویند که انسان‌های پارینه‌سنگی برای چیرگی بر عصر یخبندان به سرزمین‌هایی رفتند که درخت‌های با فاصله از هم داشتند و در جاهایی توزیع شدند که نور و مواد اولیه لازم برای فتوسنتز وجود داشت و از ورود به جنگل‌های انبوه خودداری کردند. فرار از یخبندان در ۱۵ هزار سال پیش باعث شد تا انسان‌ها از آسیا به آمریکا مهاجرت کنند.
در آخرین عصر یخبندان، سطح دریا ۱۲۰ متر پایین‌تر از سطح فعلی خود بود و حداقل در ۱۰۰ سال گذشته، سطح دریا سالانه با حداقل سرعت ۱.۸ میلیمتر افزایش یافته است.
به گفته محققان، این اکتشافات «استثنایی» بینش جدیدی در مورد اکوسیستم‌های عصر یخبندان در بریتانیا و زنجیره‌های غذایی آنها ارائه می‌دهد. به طور خاص، تجزیه و تحلیل گونه‌های گیاه‌خوار ممکن است بینش‌هایی را در مورد گونه‌های گیاهی محلی آن زمان ارائه دهد که امروزه شواهد مستقیم کمی از آنها باقی مانده است.
این تجزیه و تحلیل جدید برای اولین بار توسط “کنسرسیوم شرفورد” قبل از شروع ساخت یک شهرک ۵۵۰۰ خانه‌ای در ماه اوت ۲۰۱۵ آغاز شد و از آن زمان تاکنون ادامه دارد.
“دانکن ویلسون” مدیر اجرایی این پروژه می‌گوید: این کشف استثنایی است. یافتن بقایایی از چنین طیفی از گونه‌ها در اینجا در “دِوون” به ما بینشی درخشان از حیواناتی می‌دهد که هزاران سال پیش در عصر یخبندان در بریتانیا می‌زیستند و همچنین درک بهتری از محیط در آن زمان به ما می‌دهد.
وی افزود: ما خوشحالیم که این بخش مهم از تاریخ ما برای نسل‌های آینده حفظ خواهد شد.
بقایای این حیوانات به دقت مورد بررسی قرار گرفته و از عمق زمین خارج شده است و اکنون در حال انجام کارهای تجزیه و تحلیلی و حفاظتی است.
انتظار می‌رود که پس از تکمیل تحقیقات، تمام یافته‌ها به موزه “The Box” سپرده شود که موزه‌ای در “پلیموث” است که تنها چند کیلومتر از محل کشف نمونه‌ها در “شرفورد” فاصله دارد.
“ویکتوریا پومری” مدیر این موزه می‌گوید: این کشف شگفت انگیزی است. ما در حال حاضر نمونه‌های جذابی در موزه متعلق به این دوران داریم که برخی از آنها الهام‌بخش اسکلت بسیار محبوب ماموت پشمالو و شیر غارزی هستند که در گالری تاریخ طبیعی خود به نمایش گذاشته‌ایم.
وی افزود: هنگامی که کار تجزیه و تحلیل تمام شد، مراقبت و نمایش این یافته‌های تازه کشف‌شده متعلق به عصر یخبندان در موزه، افتخار بزرگی خواهد بود.
“کنسرسیوم شرفورد” می‌گوید منطقه‌ای که این بقایای در آن پیدا شده است، محافظت خواهد شد، اما اجازه دسترسی به عموم مردم در این سایت زیرزمینی داده نخواهد شد، زیرا امن نیست.
“راب بورن” که باستان‌شناس است، می‌گوید: ساخت و ساز در شرفورد تنها دلیلی است که این کشف حاصل شده است و قابل توجه است که آنها تاکنون بدون آسیب باقی مانده‌اند. یافتن چنین مجموعه‌ای که برای مدت طولانی دست نخورده، یک اتفاق ویژه است، چرا که وجود حیوانات کامل یا نیمه کامل، بسیار نادر است.
وی افزود: ما مشتاقانه منتظر رسیدن به مرحله‌ای هستیم که بتوان این اکتشافات را به اشتراک گذاشت و نمایش داد تا همه بتوانند اطلاعات بیشتری در مورد گذشته دور زمین پیدا کنند.
محققان می‌گویند، مطمئن نیستند که آیا همه این موجودات کشف شده در این غار در یک زمان با هم زندگی می‌کرده‌ند یا خیر. این احتمال وجود دارد که موجودات در گودالی افتاده باشند و نتوانسته باشند فرار کنند.
از طرف دیگر ممکن است این حیوانات در جای دیگری مرده باشند و استخوان‌های آنها به تدریج توسط آب در طول زمان به این محل آورده شده باشد.
“بورن” می‌گوید: این منطقه در آن زمان بسیار متفاوت بوده است. این منطقه‌ای بوده که در آن ماموت‌ها و دیگر موجودات رشد می‌کردند و در فواصل زیادی در منظره‌ای که بسیار متفاوت از اکنون به نظر می‌رسید، پرسه می‌زدند.
وی افزود: این تحقیق توسط بهترین تیم حرفه‌ای باستان شناسی که می‌توانستیم جمع آوری کنیم، در حال انجام است و تیمی را تشکیل داده است که هفته‌های متوالی در زیر زمین کار کردند تا بقایای بدن موجودات را بازیابی کنند و با نهایت دقت نمونه‌برداری کنند.
وی ادامه داد: این یافته‌ها بدون همکاری کامل توسعه دهندگان و سازندگان شهرک و رویکرد اعتنا به باستان شناسی ممکن نبود.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران