برخورد دهنده هادرونی بزرگ که چند روز پیش پس از سه سال تعطیلی فعالیتش را از سر گرفت، رکورد جهانی شتاب‌دهی پروتون را ارتقاء بخشید.
به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایسنا، برخورد دهنده هادرونی بزرگ(LHC) که به تازگی ارتقا یافته است، پس از سه سال تعطیلی در تاریخ ۲۲ آوریل ۲۰۲۲ مجددا راه‌اندازی شد و اکنون با پرتوهای پروتون خود رکورد جهانی را شکست.
این شتاب دهنده ذرات، بزرگترین و قدرتمندترین شتاب دهنده در جهان است و در یک آزمایش که مدت کوتاهی پس از راه‌اندازی مجدد آن انجام شد، پرتوهای پروتون بیشتر از همیشه شتاب داد. مرکز کنترل “سرن” ساعاتی پیش در یک توییت نوشت: امروز دو پرتوی آزمایشی پروتون LHC برای اولین بار به رکورد انرژی ۶.۸ تراالکترون‌ولت(تریلیون الکترون‌ولت-TeV) در هر پرتو شتاب گرفتند. پس از راه‌اندازی مجدد LHC، این عملیات بخشی از فعالیت‌های راه‌اندازی مجدد این ماشین در راه آماده‌سازی برای “Run۳” برنامه‌ریزی شده است.
برخورد دهنده هادرونی بزرگ با شتاب دادن به دو پرتو از ذرات مانند پروتون به سمت یکدیگر کار می‌کند. این پرتوهای پرانرژی با هم برخورد می‌کنند و به فیزیکدانان ذرات اجازه می‌دهند تا محدودیت‌های شدید دنیای فیزیکی ما را کشف کنند و حتی جنبه‌هایی از فیزیک که قبلاً دیده نشده، را کشف کنند. با بروزرسانی‌های انجام‌شده در طول عدم فعالیت و خاموشی برنامه‌ریزی شده برخورد دهنده هادرونی بزرگ، انرژی پرتوهای پروتون برخورد دهنده هادرونی بزرگ از ۶.۵ تریلیون الکترون ولت به ۶.۸ تریلیون الکترون ولت افزایش می‌یابد.
پروتون‌ها با انرژی معین، در برخورد دهنده با سرعتی نزدیک به نور حرکت می‌کنند. هر پروتون این حلقهٔ ۲۷ کیلومتری را ۱۱ هزار بار در ثانیه طی می‌کند. یک پرتو ممکن است بیش از ۱۰ ساعت در گردش باشد و بیش از ۱۰ میلیارد کیلومتر حرکت کند که مسافتی برابر با سفر رفت و برگشت به نپتون است. این ذرات آنقدر کوچک هستند که برخورد دادن آنها مثل شلیک دو سوزن از فاصلهٔ ۱۰ کیلومتری و برخورد این دو سوزن با هم در نیمهٔ راه است.
تأسیسات برخورد دهنده هادرونی بزرگ برای کشف اسرار کیهانی از بررسی نامزدهای احتمالی ماده تاریک تا متحول کردن کامل درک ما از فیزیک استفاده می‌شود. اکنون برخورد دهنده هادرونی بزرگ که هم مجددا روشن شده و هم مطابق با ارتقاهای جدید کار می‌کند، به خوبی در حال فعالیت است تا دور جدیدی از تحقیقات فیزیک پیشگامانه را ممکن کند.
برخورددهنده هادرونی بزرگ یک شتاب‌دهنده ذره‌ای و برخورددهنده مستقر در سازمان تحقیقاتی “سرن” در نزدیکی ژنو سوئیس است. این پروژه در ۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی(۲۰ شهریور ۱۳۸۷) پس از ۲۰ سال آماده‌سازی، آغاز به کار کرد و هدف از ساختن آن شناخت اجرام ماده در حد فاصل ۱۰ به توان منفی ۲۳ سانتی‌متر، آزمایش مدل استاندارد ذرات، کشف اجزای یافت‌نشده مدل استاندارد، آزمون نظریه ابرتقارن و نظریه وحدت بزرگ است.
از دیگر اهداف مهم این پروژه، کشف ذره بنیادی “هیگز” است که فیزیکدانان ذرات بنیادی، وجود آن را پیشگویی کرده‌اند. ذره “هیگز” یا “بوزون هیگز”، دخیل در ایجاد جرم در ذرات بنیادی است. در این آزمایشگاه، پروتون‌ها در یک تونل ۲۷ کیلومتری شتاب گرفته و به اندازه بسیار زیادی انرژی می‌گیرند و با هم برخورد می‌کنند تا این برخورد، ردی از ذرات بنیادی و فیزیک جدید را نشان دهند.
این شتاب‌دهنده ۹ روز بعد از راه‌اندازی اولیه به علت نقص فنی و بالا رفتن دمای آهن‌رباهای ابر رسانا که باید در دماهای پایین کار کنند، متوقّف شد و پس از ۱۴ ماه وقفه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۰۹ مجددا راه‌اندازی شد. در برخورد دهنده هادرونی بزرگ، تونل‌ها طوری طراحی و برنامه‌ریزی شده‌اند که در سراسر مسیرِ حلقه‌ای شکل، چهار برخورد برای پروتون‌ها صورت گیرد که این نقاط، محل قرارگیری آزمایش‌ها هستند.
منبع: سایت علمی بیگ بنگ