معرفی کتاب: گوریل نامرئی

“گوریل نامرئی” شاید مهم‌ترین کتابی باشد که در زمینه باورهای شهودی و خطاهای ادراکی ما تاکنون نوشته شده است.

نام اصلی: The Invisible Gorilla: How Our Intuitions Deceive Us
نوشته: دانیل سایمونز – کریستوفر چابریس
ترجمه: عهدیه عبادی
ناشر: سایلاو
موضوع: روان شناسی، مغز انسان
سال انتشار: 1401
تعداد صفحه: 360

کریستوفر چابریس و دانیل سایمونز، خالقان یکی از مشهورترین آزمایش‌های روان‌شناسی جهان، با تلفیق داستان‌های خواندنی و یافته‌های علمی، حقیقت مهمی را به ما منتقل می‌کنند: ذهن ما آن گونه که ما فکر می‌کنیم کار نمی‌کند و باورهای شهودی ما اغلب اشتباه هستند.

آزمایش گوریل نامرئی را می توان مشهورترین آزمایش روانشناسی در جهان نامید. کریستوفر چابریس و دانیل سایمونز نویسندگان این کتاب به خاطر طراحی این آزمایش جایزه ایگ نوبل را دریافت کردند.این آزمایش نه تنها در مدت کوتاهی در کتاب های درسی و کلاس های روان شناسی در سراسر جهان گنجانده شد بلکه پای آن تا برنامه های تلویزیونی مشهور و مجلات متعدد سراسر جهان هم باز شد. آنها با استفاده از دانشجویان، فیلم کوتاهی ساختند که در آن، افراد در قالب دو تیم به هم پاسِ بسکتبال می‌دادند. یکی از تیم‌ها پیراهن سفید و دیگری پیراهن مشکی به تن داشت. بلافاصله پس از پایان ویدئو از شرکت‌کنندگان خواسته می‌شد تعداد پاس‌ها را گزارش دهند با این همه اصلا تعداد پاس ها مهم نبود. در نیمه‌های ویدئو، یکی از دانشجویان دختر با لباس کامل گوریل وارد صحنه می‌شود، وسط بازیکنان می‌ایستد، رو به دوربین می‌کند، با مشت به سینه‌اش می‌کوبد و سپس خارج می‌شود. او حدود 9 ثانیه در صحنه است.

شگفت آنکه، تقریباً نیمی از شرکتکنندگان در مطالعه ما متوجه گوریل نشده بودند! این آزمایش پسازآن بارها، تحت شرایط متفاوت، با مخاطبان متنوع و در کشورهای مختلف تکرار شد، اما نتایج همیشه یکسان بوده است؛ حدود نیمی از مردم گوریل را نمیبینند. چگونه افراد نمیتوانند گوریلی را ببینند که مستقیماً جلوی آنها راه میرود، رو به آنها میکند، به سینهاش مشت میکوبد و دور میشود؟ چه چیزی باعث نامرئی شدن گوریل میشود؟ این خطای ادراک، ناشی از عدم توجه به یک شیء غیرمنتظره است و ازاینرو جامعه علمی آن را «کورتوجهی» مینامد. این نام آن را از انواع کوری ناشی از نقص سیستم بینایی متمایز میکند. در اینجا، گرچه افراد گوریل را نمیبینند، اما چشمهایشان مشکلی ندارد. درواقع، زمانی که توجه خود را به منطقه یا جنبه خاصی از دنیای دیداری خود اختصاص میدهند، معمولاً متوجه اشیاء غیرمنتظره نمیشوند، حتی اگر این اشیاء غیرمنتظره، بارز و مهم باشند و درست در برابر دیدشان ظاهر شوند.

دلیل محبوبیت این آزمایش این است که به شکلی طنزآمیز، چیزی غیرمنتظره و عمیق را در مورد ما آشکار میکند؛ اینکه جهان خود را چگونه میبینیم- و چه چیزهایی را نمیبینیم.

منبع: سایت علمی بیگ بنگ