رصدخانه پرتو ایکس چاندرا(Chandra X-ray observatory) ناسا به تازگی ۱۴ سیاه چاله کلان جرم را رصد کرده است.
بنابر داده‌های رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا، اجرام درون خوشه کهکشانی تار عنکبوت(Spiderweb protocluster) در حال رشد هستند.
دانشمندان پس از هشت روز رصد این خوشه کهکشانی توسط رصدخانه پرتو ایکس چاندرا، نشانه‌هایی از ۱۴ سیاهچاله کلان جرم فعال در حال رشد را شناسایی کردند.
کهکشان تار عنکبوت(Spiderweb galaxy) در مرکز این خوشه کهکشانی و در فاصله ۱۰.۶ میلیارد سال نوری از زمین قرار دارد و با نام “J۱۱۴۰-۲۶۲۹” شناخته می‌شود.
دانشمندان با استفاده از رصدخانه پرتوایکس چاندرا در حال بررسی سیاهچاله‌های کلان جرم در حال رشد در خوشه کهکشانی تارعنکبوت بودند. این رصدخانه موفق به شناسایی اشعه ایکس در این خوشه کهکشانی(که به رنگ بنفش در این تصویر دیده می‌شود) شده است. سپس این داده‌ها با داده‌های نوری تلسکوپ سوبارو در مائونا کیا در هاوایی(قرمز، سبز و سفید) ترکیب شدند. تصویر به دست آمده حدود ۱۱.۳ میلیون سال نوری وسعت دارد.
این تصویر نوری نشان داد که بیشتر حباب‌ها از جمله ۱۴ موردی که در تصویر جدید و عمیق چاندرا شناسایی شده‌اند، کهکشان هستند. داده‌های اشعه ایکس نشان دهنده افتادن مواد در این سیاه چاله کلان جرم حاوی یک جرم عظیم هستند.
۱۴ منبع کشف شده توسط چاندرا نشان می‌دهد که حدود ۲۵ درصد از عظیم‌ترین کهکشان‌ها حاوی سیاهچاله‌هایی هستند که به طور فعال در حال رشد هستند. چندین عامل محیطی در ایجاد بسیاری از این سیاهچاله‌های به سرعت در حال رشد در خوشه کهکشانی تار عنکبوتی نقش دارند. یکی از این دلایل که نرخ بالای برخورد و فعل و انفعالات بین کهکشان‌ها است به حرکت گازها به سمت سیاهچاله‌های مرکز هر کهکشان منجر می‌شود که این امر نیز مقدار زیادی ماده برای مصرف فراهم می‌کند. دلیل دیگر نیز این است که احتمالا این خوشه کهکشانی حاوی گاز سرد باشد چرا که این سیاهچاله گاز سرد را راحت‌تر از گاز داغ مصرف می‌کند.
مشاهدات هابل می‌تواند بینش دقیقی را در مورد تعداد زیادی از سیاهچاله‌های در حال رشد سریع در خوشه کهکشانی تار عنکبوتی ارائه دهد.”هابل” پروژه مشترک ناسا و آژانس فضایی اروپا و کانادا است و بیش از سه دهه به رصد فضا پرداخته است. این تلسکوپ بیش از ۱.۵ میلیون رصد انجام داده و بیش از ۱۸ هزار مقاله علمی براساس داده‌های آن منتشر شده است. هابل با سرعت ۲۷ هزار و ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت مدار زمین را دور می‌زند و در فاصله ۵۴۷ کیلومتری زمین قرار دارد. این تلسکوپ در ماه آوریل سال ۱۹۹۰ از پایگاه فضایی کندی در فلوریدا به فضا ارسال شد. “هابل” یکی از بزرگترین و پرکاربردترین تلسکوپ‌ها به شمار می‌آید.
۲۵ دسامبر ۲۰۲۱، ناسا تلسکوپ قدرتمند دیگری موسوم به “جیمز وب” را که اغلب به عنوان جانشین “هابل” از آن یاد می‌شود، پرتاب کرد. “وب” اغلب به عنوان جانشین یا جایگزین “هابل” توصیف می‌شود، اما به رغم تعداد انگشت شماری مشکل در طول این سال‌ها، ابزارهای علمی “هابل” همچنان قوی هستند. نمی‌توان گفت “وب” جایگزین “هابل” است، چرا که “هابل” همچنان در حال رصد کیهان است و ناسا امیدوار است تا چند سال دیگر، احتمالا تا دهه ۲۰۳۰ نیز بتواند از آن استفاده کند.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران