پژوهشگران چینی سعی دارند با بررسی سلول‌های غضروف موجود در فسیل یک دایناسور، به بینش‌های جدیدی در مورد این حیوانات دست پیدا کنند.
دیرینه‌شناسان، سلول‌های غضروف را از فسیل یک دایناسور که در چین به خوبی حفظ شده است، جدا کرده‌اند. هسته سلول‌ها هنوز آثار مولکول‌های زیستی و سایر ساختارهای آلی را در بر دارد و دانشمندان حتی می‌توانند تشخیص دهند که سلول‌های ویژه در زمان مرگ در کدام مرحله از چرخه طبیعی قرار داشته‌اند.
استخوان‌ها معمولا تنها چیزی هستند که دانشمندان هنگام بازسازی دایناسورها با آنها کار می‌کنند اما دانشمندان گاهی خوش‌شانس هستند و چیزهای بیشتری پیدا می‌کنند. پر، پوست، تخم دایناسور و حتی مغز آنها نیز پیشتر کشف شده‌اند و بینش‌های جدیدی در مورد این حیوانات شگفت‌انگیز آشکار کرده‌اند.
برخی از بهترین نمونه‌های نگهداری شده، از “جیول بیوتا” (Jehol Biota) به دست آمده‌اند که یک اکوسیستم مربوط به دوره “کرتاسه پیشین” (Early Cretaceous) در شمال شرقی چین است.
“لی ژینگ” (Li Zhiheng)، از پژوهشگران این پروژه گفت: داده‌های زمین‌شناسی، طی چندین سال به دست آمده‌اند و نشان می‌دهند که حفاظت از فسیل‌ها در جیول بیوتا، به دلیل وجود خاکسترهای آتشفشانی است که اجساد را در خود فرو برده و آنها را تا سطح سلولی حفظ کرده‌اند.
پژوهشگران “آکادمی علوم چین” (Chinese Academy of Sciences) و “موزه طبیعت شاندونگ تیانیو” (Shandong Tianyu Museum of Nature)، جدیدترین نمونه خیره‌کننده را که قدمت آن به حدود ۱۲۵ میلیون سال پیش بازمی‌گردد، مورد بررسی قرار داده‌اند. این موجود مورد بحث، “دم‌بال” (Caudipteryx) نام دارد که یک دایناسور شبیه پرنده است.
این گروه پژوهشی، بخشی از غضروف استخوان ران دایناسور را بیرون کشیدند و دریافتند که تحت نوعی فرآیند فسیل‌سازی قرار گرفته است. بافت ارگانیک اصلی، با “سیلیکا” (silica) جایگزین شده که به حفظ سلول ها کمک می‌کند. در حقیقت، حفاظت آنقدر کامل بود که پژوهشگران به دلیل چرخه طبیعی سلول، توانستند بین سلول‌هایی که در زمان مرگ سالم بوده‌اند و سلول‌هایی که در حال مرگ بوده‌اند، تمایز قائل شوند.
پژوهشگران، نمونه به دست آمده را با یک ماده شیمیایی موسوم به “هماتوکسیلین” (Hematoxylin) رنگ‌آمیزی کردند. در نتیجه این کار، یکی از سلول‌های غضروف دایناسور، به رنگ بنفش درآمد و هسته و رشته‌های “کروماتین” (Chromatin) در آن مشخص شد.
هسته و کروماتین، جایی در سلول قرار دارند که مولکول‌های DNA در آن یافت می‌شوند. این نشان می‌دهد که شاید برخی از بقایای DNA دایناسورها بتوانند درون سلول حفظ شوند اما این موضوع برای تأیید شدن، به پژوهش‌های بیشتری نیاز دارد.
“آلیدا بیلول” (Alida Bailleul)، از پژوهشگران این پروژه گفت: ما به هسته سلول فسیل‌شده، علاقه زیادی داریم زیرا بیشتر DNA در آنجا قرار دارد. بنابراین ما داده‌های اولیه را در اختیار داریم اما درک بیوشیمی سلولی در فسیل‌های قدیمی را به تازگی آغاز کرده‌ایم و باید بیشتر روی آن کار کنیم.
این پژوهش، در مجله “Communications Biology” به چاپ رسیده است.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران