کانی‌های رس حاصل از دهانه گیل مریخ که توسط مریخ نورد کنجکاوی ناسا در سال ۲۰۱۶ جمع‌آوری شده ممکن است حاوی مواد معدنی باشد که این امر به این موضوع اشاره دارد که احتمالا سیاره سرخ تا حدود یک میلیون سال دارای شرایط حیات بوده است.
، گروهی از محققان دانشگاه “ویگو” اسپانیا نمونه‌های جمع آوری شده از دهانه را تجزیه و تحلیل کردند و دریافتند که کانی‌های رس از نظر ساختاری و ترکیبی با رس‌های گلوکونیتی مرتبط هستند. گلوکونیتیک روی زمین یافت می‌شود و یک ماده معدنی آهن پتاسیم فیلوسیلیکات با رنگ سبز است.
حضور آن در سیاره سرخ حاکی از آن است که سیاره مریخ زمانی دارای شرایط پایدار با دمای ۲۶ تا ۱۲۳ درجه فارنهایت بوده و آب داخل دهانه گیل دارای سطح PH خنثی بوده است.
“الیزابت لوسا آدامز”(Elisabeth Losa-Adams) از دانشگاه ویگو اسپانیا و نویسنده اصلی تحقیق و همکارانش در این مطالعه که یافته‌هایش در مجله “Nature Astronomy” منتشر شد، اظهار کردند: وجود رس‌های گلوکونیتی نشان دهنده وجود آب مایع است که به مدت طولانی در شرایط پایدار باقی می‌ماند.
علاوه بر این پارامترهای ژئوشیمیایی مورد نیاز برای تشکیل آنها(یعنی pH خنثی و دمای پایین) همچنین می‌تواند شرایط حیات مناسب برای ارگانیسم‌ها را ایجاد کند.
مریخ نورد کنجکاوی ناسا در اوت سال ۲۰۱۲ وارد دهانه گیل شد و به دنبال یافتن نشانه‌هایی از آب و ترکیبات آلی در خاک بود.
مدت‌ها تصور می‌شد که این دهانه ۹۶ مایلی حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش تا ۱۰ میلیون سال حاوی یک دریاچه باستانی بوده است اما دانشمندان هنوز مشخص نکرده‌اند که پهنه آب برای زندگی مناسب بوده است یا خیر.
پهنهٔ آبی به هر انباشت قابل توجهی از آب، به طور کلی روی سطح یک سیاره، مثلاً زمین، را گویند. عبارت پهنه آبی، معمولاً به انباشت حجم زیادی از آب، مانند اقیانوس‌ها و دریاها و دریاچه‌ها اطلاق می‌شود، اما می‌تواند شامل انباشت‌های کوچک آب، مانند آبگیرها و تالاب‌ها و چاله‌های آب نیز بشود.
لوسا آدامز و تیم او نمونه‌های ثبت شده توسط کنجکاوی از دامنه پایین تپه مرکزی موسوم به “Aeolis Mons” که معمولاً با نام کوه شارپ شناخته می‌شود را مطالعه کردند. آنها از داده‌های پراش اشعه ایکس که توسط ابزارهای پردازنده کنجکاوی بدست آمده است برای “توصیف درجه اختلال کانی رس” استفاده کردند.
محققان از یک مدل ژئوشیمیایی برای بدست آوردن اطلاعات در مورد ترکیب آب دریاچه دهانه گیل و ارزیابی انطباق آن با تشکیل خاک رس گلوکونیتی استفاده کردند.
در ابتدا و طی افزایش شوری توسط تبخیر از آنجا که نانترونیت، پتاسیم مصرف نمی‌کند، این کاتیون در محلول افزایش می یابد. با شروع رشد گلوکونیت، پتاسیم کاهش می‌یابد زیرا در گلوکونیت گنجانده شده است. آهن ابتدا در نانترونیت گنجانده می‌شود. همانطور که گلوکونیت و نانترونیت روند مخالف انحلال و رسوب را دنبال می‌کنند، آهن حاصل از نانترونیت بازیافت می‌شود. در نتیجه مقدار آهن در محلول ثابت می‌ماند فقط در پایان فرآیند افزایش می‌یابد و منبع تشکیل بیشتر اکسید-هیدروکسید را فراهم می‌کند.
اگرچه این مطالعه نشان می‌دهد که مریخ قبلا دارای شرایط حیات بوده است، اما کانی رسی شواهدی بر اثبات وجود حیات در سیاره نیست و این همان چیزی است که مریخ نورد استقامت ناسا در حال حاضر به دنبال آن است. استقامت، ملقب به پرکی، در فوریه سال ۲۰۲۱ در سیاره سرخ فرود آمد. در حال حاضر این مریخ نورد در جستجوی علائم باستانی زندگی در داخل دهانه جزرو است.
دانشمندان بر این باورند که ۳.۸ میلیارد سال پیش دهانه‌ی جزرو مکان دریاچه‌ای بزرگ با دلتا بوده است. مریخ نورد “استقامت” که جدیدترین و پیشرفته‌ترین مریخ نورد ناسا توسط دانشمندان و مهندسان این سازمان فضایی محسوب می‌شود، به منظور انجام ماموریت‌های علمی خود ابزارهای علمی زیادی را همراه خود دارد که همگی از پیشرفته‌ترین ابزارهای ناسا برای کاوش سیاره‌ای هستند. این ماموریت، دو هدف دارد. اولین هدف، بررسی‌های علمی برای درک محیط مریخ در گذشته و حال و همچنین دارای حیات بودن آن است. دلیل دوم نیز جمع‌آوری نمونه‌هایی از خاک مریخ برای آوردن به زمین است. ماموریت دیگری که برای سال ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده است، قرار است لوله‌های آزمایشی جمع‌آوری شده توسط مریخ‌نورد استقامت را به زمین بازگرداند تا مورد بررسی جامع‌تر قرار بگیرند. دهانه‌ی جزرو که مریخ‌نورد استقامت در آن فرود آمد ۲۸ مایل(۴۵ کیلومتر) است و حاوی رسوبات یک رودخانه‌ی خشک شده‌ی قدیمی است.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران