آیا ممکن است چرخش زمین متوقف شود؟ - اخبار علمی سامانه آموزش مجازی فیزیک

آیا تابه‌حال از خود پرسیده‌اید اگر چرخش زمین به دور خود متوقف شود، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ در این مقاله، پیامدها و دلیل چرخش زمین را بررسی می‌کنیم.

زمین از زمان تولد، یعنی از ۴/۵ میلیارد سال پیش، در حال چرخیدن به دور خود است. زمین سنگ‌لاشه‌ای بود که از مواد باقی‌مانده‌ی تشکیل‌دهنده‌ی خورشید یا همان ابر گازی بزرگ تشکیل شد. این سنگ‌لاشه به‌مرورزمان به زمین کنونی تبدیل شد که به دور خورشید می‌چرخد.

زمین پس از شکل‌گیری به چرخشش به دور خورشید و به دور خود ادامه داد؛ به‌طوری‌که امروزه هر ۲۳ ساعت و ۵۶ دقیقه به دور خود می‌چرخد. درعین‌حال، زمین در طول حرکت مداری یک‌ساله به دور خورشید کمی از آن دورتر می‌شود؛ درنتیجه، باید کمی بیشتر (به‌اندازه‌ی ۴ دقیقه) بچرخد تا دوباره به‌سمت خورشید قرار بگیرد. ازاین‌رو، یک روز زمینی ۲۴ ساعت به‌طول می‌انجامد.

حرکت در فضا

دلیل چرخش زمین به دور خود این است که چیزی نمی‌تواند آن را متوقف کند. اگر چرخ‌وفلکی را در زمین بازی بچرخانید و آن را رها کنید، درنهایت متوقف می‌شود؛ زیرا وقتی می‌چرخد هوا و سطح زمین درمقابل آن قرار می‌گیرند و با ایجاد اصطکاک از سرعت آن می‌کاهند.

زمین در فضایی می‌چرخد که کاملاً خالی است. در فضا هیچ‌چیز حتی هوا وجود ندارد که چرخش زمین را آهسته کند. بااین‌حال، یک چیز می‌تواند چرخش زمین را آهسته کند: ماه. حرکت سمتی از زمین که به‌سمت ماه قرار دارد و سمتی که از آن دور است، توازن گرانشی ندارد. این نبود تعادل باعث ایجاد جزرومدهای اقیانوسی و بالاآمدن اقیانوس‌ها در هر دو سمت زمین می‌شود.

با چرخش زمین، این بالاآمدگی‌ها به‌شکل امواج در عرض زمین می‌چرخند و نیرویی را درمقابل چرخش زمین وارد می‌کنند. بدین‌ترتیب، چرخش زمین آهسته و یک روز زمینی هر ۵۰ هزار سال، یک ثانیه طولانی‌تر می‌شود. عامل احتمالی دیگری که می‌تواند چرخش زمین را متوقف کند، برخورد سیاره‌ای دیگر با آن است؛ اما حتی اگر این اتفاق رخ دهد، بیشتر باعث تغییر چرخش زمین می‌شود، نه توقف آن.

روز شش‌ماهه

اگر چرخش زمین متوقف شود، باعث نمی‌شود همه‌چیز به فضا پرتاب شود. گرانش شما را روی زمین نگه خواهد داشت؛ اما توقف چرخش پیامدهای زیادی را به‌دنبال خواهد داشت. اگر چرخش زمین به دور خود متوقف شود و چرخش آن به دور خورشید ادامه پیدا کند، یک روز زمینی برابر با نصف سال خواهد بود. به‌همین‌ترتیب، شب هم شش ماه طول خواهد کشید؛ درنتیجه، اختلاف دمای روز و شب به‌طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. این تغییر قطعاً بر اقلیم زمین تأثیر خواهد گذاشت.

اختلاف دمای بین روز و شب باعث ایجاد بادهای قوی می‌شود که هوای گرم را به‌سمت مناطق سردتر یا سمت شب زمین می‌برد. همچنین، بادها از مناطق گرم‌تر استوایی به‌سمت مناطق سرد قطبی حرکت می‌کنند. در یک زمین در حال چرخش این اتفاق رخ نمی‌دهد؛ زیرا بادها به‌صورت جانبی شکسته می‌شوند.

در چنین شرایطی، بادهای شرقی و غربی و بادهای قطبی یکدیگر را ملاقات می‌کنند و این تلاقی می‌تواند به گردبادهای عظیم هم‌اندازه به قاره‌ها بینجامد. افزون‌براین، بخشی از هسته‌ی زمین را آهن مذاب تشکیل می‌دهد. حرکت چرخشی زمین این آهن مذاب را به آهن‌ربایی تبدیل کرده است که باعث ایجاد میدان مغناطیسی آن می‌شود.

میدان مغناطیسی از ما دربرابر پرتوهای مضر خورشید و پرتوهای کیهانی خارج از منظومه‌ی شمسی محافظت می‌کند؛ درحالی‌که میدان مغناطیسی پرتوهای ورودی را متوقف و به جوّ زمین برخورد می‌کند و می‌توانیم به‌شکل شفق یا نورهای جنوبی و شمالی آن را ببینیم. بدون میدان مغناطیسی این پرتوها به سطح زمین برخورد می‌کنند و باعث بیمارشدن مردم می‌شوند. همچنین، برخی پرنده‌ها از میدان مغناطیسی برای پیداکردن راه خود استفاده می‌کنند؛ بنابراین، بدون چرخش زمین ممکن است راه خود را گم کنند.

درصورتی‌که چرخش زمین متوقف شود، همیشه صورت‌های فلکی یکسانی در آسمان شب دیده می‌شوند؛ اما درصورت چرخش زمین،‌ ستاره‌ها طلوع و غروب می‌کنند و می‌توانید در زمان‌های مختلف سال، صورت‌های فلکی متفاوتی را ببینید.

منبع: زومیت