دنباله‌دار "لئونارد" آن‌طور که دانشمندان فکر می‌کردند درخشان نیست و در حالیکه قرار بود درخشان‌ترین دنباله‌دار سال جاری میلادی باشد، در حال محو شدن است و عجیب رفتار می‌کند.
به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، اتفاق عجیبی برای مورد انتظارترین دنباله‌دار سال در حال رخ دادن است. ستاره شناسان برای اولین بار چیزی را که دنباله‌دار “لئونارد”(Leonard) نامیده شد، در ژانویه ۲۰۲۱ کشف کردند و به زودی تماشاگران آسمان مشتاقانه منتظر ماه دسامبر و ژانویه بودند تا این دنباله‌دار پس از ۷۰ هزار سال ابتدا از کنار زمین و سپس از کنار خورشید عبور کند. اما اکنون تماشاگران آسمان متوجه چیز عجیبی شده‌اند.
این دنباله‌دار باید با نزدیک شدن به خورشید درخشان‌تر شود که همین طور هم هست، اما ظاهراً فقط به این دلیل در حال درخشان‌تر شدن است که در حال نزدیک‌تر شدن به زمین است، نه به این دلیل که ذاتاً درخشان است. اکنون در عوض به نظر می‌رسد که در حال محو شدن است.
این شیء آسمانی با نام علمی “C/۲۰۲۱ A۱” توسط یک ستاره شناس به نام “لئونارد” در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۲۱ کشف شد.
این دنباله‌دار دارای یک دُم سبز رنگ است، زیرا سنگ‌های یخی آن هرچه به خورشید نزدیک‌تر می‌شود، گرم می‌شوند و ابتدا غباری آبی رنگ، سپس زرد رنگ یا سفید رنگ و در نهایت سبز رنگ از خود ساطع می‌کنند.
وقتی دنباله آن به رنگ سبز درمی‌آید، به این معنی است که این دنباله‌دار به اندازه کافی گرم شده است و حاوی مقدار زیادی سیانید و کربن دیاتومیک است و احتمال تجزیه آن در بالاترین حد خود قرار دارد.
“کوانژی یه” ستاره شناس دانشگاه “مریلند” که متخصص دنباله‌دارها است، می‌گوید: این خبر خوبی نیست. این دنباله‌دار باید درخشان‌تر و درخشان‌تر شود. اگر روشن‌تر نمی‌شود، پس مشکلی وجود دارد، اما ما دقیقاً نمی‌دانیم دلیل آن چیست.
دانشمندان بر اساس آنچه از دنباله‌دارهای قبلی دیده‌اند، نگران هستند که کم‌نور شدن عجیب دنباله‌دار “لئونارد” به این معنی باشد که ممکن است این گوی یخی محکوم به فنا باشد. در گذشته، برخی از دنباله‌دارها زمانی که به خورشید نزدیک‌تر می‌شده‌اند، از هم پاشیده‌اند و محو شده‌اند. این اولین احتمالی است که برای “لئونارد” پیش‌بینی شده است.
“یه” گفت: برای دریافتن اینکه چرا “لئونارد” در حال کم‌نور شدن است، انواع و اقسام فرضیه‌ها وجود دارد. ساده‌ترین و واضح‌ترین آنها نیز این است که اتفاق ناخوشایندی در حال رخ دادن برای این دنباله‌دار است.
او می‌گوید، محتمل‌ترین فرضیه این است که دنباله‌دار “لئونارد” در حال متلاشی شدن است یا به زودی این را تجربه خواهد کرد. اما عوامل دیگری نیز ممکن است دخیل باشند. برای مثال، این دنباله‌دار می‌تواند به سادگی خالی از یخ شود و دیگر یخی نباشد که توسط خورشید تبخیر شود، اگرچه “یه” فکر می‌کند که چنین چیزی بعید است.
با این وجود، هنوز خیلی زود است که دنباله‌دار “لئونارد” را رفتنی و محو شدنی بدانیم.
“یه” می‌گوید: از تصاویری که از صبح روز ۷ دسامبر دیده‌ام، به نظر می‌رسد که شرایط این دنباله‌دار از نظر مورفولوژیکی هنوز خوب به نظر می‌رسد. اما روند کم‌نور شدن و محو شدن آن همچنان ادامه دارد. زمان این را نشان خواهد داد و ما در این مرحله چیزی نمی‌دانیم.
“یه” می‌گوید اولین نشانه زوال یک دنباله‌دار این است که دنباله‌ی یونی خود را که جریانی از ذرات باردار است که از دنباله‌دار در جهت مخالف خورشید حرکت می‌کنند، از دست می‌دهد. این ویژگی می‌تواند در عرض چند ساعت پس از متلاشی شدن یک دنباله‌دار ناپدید شود.
دنباله‌دار “لئونارد” روز یکشنبه ۱۲ دسامبر نزدیک‌ترین فاصله خود را به زمین خواهد داشت. حضیض یا نزدیک‌ترین فاصله آن به خورشید، در تاریخ ۳ ژانویه رخ خواهد داد. اگرچه تأثیر خورشید پس از تاریخ ۳ ژانویه کاهش می‌یابد، اما این دنباله‌دار حتی اگر در این مدت طولانی زنده بماند نیز لزوماً ایمن نخواهد ماند.
“یه” می‌گوید: دنباله‌دارها انواع کارهای عجیب و غریب را انجام می‌دهند. گاهی آنها قبل از رسیدن به حضیض و گاهی اوقات بعد از آن متلاشی می‌شوند و حتی فرضیه‌هایی وجود دارد که می‌گوید دنباله‌دارها زمانی که دورتر از خورشید هستند، می‌توانند متلاشی شوند. بنابراین تا زمانی که این اتفاق را نبینیم، متوجه نخواهیم شد.
وی خاطرنشان کرد: عوامل متعددی وجود دارد که می‌تواند یک دنباله‌دار را از هم بپاشد. کشش گرانشی خورشید یا یک سیاره بزرگ، مطمئناً می‌تواند آن را از هم جدا کند، اما قلب دنباله‌دار نیز می تواند منفجر شود. اگر مواد دنباله‌دار به روشی کاملاً درست تبخیر شوند، می‌تواند سرعت چرخش دنباله‌دار را به شکل چشمگیری افزایش دهد، تا حدی که این گوی یخی تکه تکه شود.
“لئونارد” دنباله‌داری است که به سرعت در حال حرکت است و سرعت آن ۲۵۴ هزار و ۳۹۹ کیلومتر در ساعت یا ۷۰.۶ کیلومتر در ثانیه است.
اگر دنباله‌دار “لئونارد” از هم جدا شود، دانشمندان هرگز نخواهند دانست که مقصر آن چه بوده است. “یه” می‌گوید: معمولاً برای دنباله‌دارهای منفرد، تعیین اینکه کدام یک از محرک‌ها غالب است، دشوار است.
حتی اگر دنباله‌دار “لئونارد” به پایانی زودرس برسد، هنوز زمان برای دیدن آن در آسمان وجود دارد. “یه” می‌گوید معمولاً بین زمانی که یک دنباله‌دار شروع به متلاشی شدن می‌کند تا زمانی که از روی زمین مشاهده می‌شود، یک تعلیق وجود دارد.
وی افزود: معمولاً چند روز طول می‌کشد تا بتوانید یک تغییر چشمگیر را در دنباله‌دار ببینید و محو شدن و چیزهای دیگری را در آن مشاهده کنید. هفته آینده باید منتظر چیزی بسیار درخشان باشیم، فقط به این دلیل که متلاشی شدن کامل دنباله‌دار به زمان نیاز دارد.
دنباله‌دار “لئونارد” در اواخر صبح، هنگام نزدیک شدن به زمین تا تاریخ ۱۲ دسامبر قابل مشاهده خواهد بود. سپس برای چند روز، توسط تابش خیره‌کننده خورشید پنهان شده و از ۱۷ دسامبر آسمان غروب را زیبا می‌کند.
“لئونارد” باید در تاریخ ۱۲ دسامبر، زمانی که حدود ۳۵ میلیون کیلومتر با زمین فاصله خواهد داشت، در نزدیک‌ترین و درخشنده‌ترین حالت خود باشد.
این دنباله دار احتمالاً پس از کریسمس از نظرها پنهان خواهد شد و اگر زنده بماند، در تاریخ ۳ ژانویه ۲۰۲۲ در فاصله ۹۲ میلیون کیلومتری به نزدیک‌ترین نقطه خود به خورشید خواهد رسید و هنگامی که خورشید را دور بزند، از منظومه شمسی به مداری تقریبا هذلولی پرتاب می‌شود و دیگر دیده نخواهد شد.
“یه” می‌گوید که او هنوز شخصا نتوانسته دنباله‌دار “لئونارد” را به دلیل هوای ابری ببیند، اما امیدوار است هفته آینده موفق به رصد آن شود. در حالی که او به آنچه دنباله‌دارها می‌توانند در مورد روزهای اولیه تشکیل منظومه شمسی به دانشمندان بگویند، علاقه‌مند است، به همان اندازه نمایش زیبای آنها را می‌ستاید.
او می‌گوید: تماشای آنها سرگرم کننده است و دنباله‌دارهای درخشان زیبا هستند. دیدن آنها در آسمان شب بسیار عالی است.
دنباله‌دار “لئونارد” مداری هذلولی دارد، به این معنی که وقتی از خورشید بگذرد از منظومه شمسی به بیرون پرتاب می‌شود و دیگر هرگز از زمین دیده نمی‌شود. البته “لئونارد” همیشه در مسیری خارج از منظومه شمسی نبوده است و یک دوره مداری تقریباً ۷۰ هزار ساله داشته است.
“لئونارد” به احتمال زیاد آخرین بار حدود ۷۰ هزار سال پیش از درون منظومه شمسی بازدید کرده است.
دنباله‌داری که قبلاً هرگز از کنار خورشید رد نشده است، به عنوان مثال دنباله‌داری که در “ابر اورت” در لبه منظومه شمسی ایجاد شده است، پوشیده از مواد فرار از جمله کربن دی‌اکسید، نیتروژن و کربن مونوکسید است که با نزدیک شدن به خورشید تبخیر می‌شوند. این موجب پیدایش یک دوره بسیار درخشان می‌شود، اما با نزدیک شدن به زمین و خورشید، سرعت آن کاهش می‌یابد و این امر باعث می‌شود که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشد.
با این حال، دنباله‌داری مانند “لئونارد” که قبلاً خورشید را دیده است، به احتمال زیاد می‌تواند با نزدیک‌تر شدن، درخشندگی خود را حفظ کند.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران