۴ اکتبر(دوشنبه ۱۲ مهر) سال جاری میلادی برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۱ اعلام خواهند شد حال این سوال پیش می‌آید آیا دانشمندانی که در توسعه واکسن کووید-۱۹ نقش داشته‌اند می‌توانند موفق به دریافت این جایزه ارزشمند شوند یا خیر.
، گرچه هنوز بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ به پایان نرسیده است اما ممکن است نام دانشمندانی که در ساخت واکسن‌های کووید-۱۹ نقش داشته‌اند در میان برگزیدگان آکادمی نوبل امسال برای دریافت جایزه نوبل پزشکی باشند.
احتمال برنده شدن دانشمندانی که بر روی این موضوع کار کرده‌اند وجود دارد اما اینکه دقیقا آنها چه زمانی موفق به دریافت این جایزه خواهند شد، نامعلوم است. اگر کار و تلاش دانشمندان برای توسعه واکسن‌ها در زمان اعلام جایزه امسال در روز دوشنبه به رسمیت شناخته نشود، احتمال آنکه آنها در سال‌های آینده این جایزه را دریافت کنند، بالا خواهد بود.
از زمان ثبت اولین موارد ابتلا به کروناویروس جدید در سال ۲۰۱۹، بیش از ۴.۷ میلیون نفر بر اثر کووید-۱۹ جان خود را از دست داده‌اند و بسیاری از کشورها نیز هنوز برخی محدودیت‌ها را به منظور جلوگیری از شیوع آن اعمال کرده‌اند.
در حالیکه واکسن‌های کووید-۱۹ به برخی از کشورهای ثروتمند کمک کرده است تا به زندگی عادی پیش از همه‌گیری بازگردند اما همچنان برخی کشورها هستند که مردم آنها واکسینه نشده‌اند.
“کاتالین کاریکو”(Katalin Kariko) متولد مجارستان و “درو وایسمن”(Drew Weissman) آمریکایی دانشمندانی هستند که دیگر محققان احتمال می‌دهند آنها امسال موفق به دریافت جایزه نوبل پزشکی شوند. این دو دانشمند به خاطر کار روی واکسن‌های آران‌ای پیام‌رسان(mRNA) معروف هستند.
واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیام‌رسان تولید شده توسط دو شرکت مدرنا و فایزر/ بایو ان تک انقلابی در مبارزه با این ویروس ایجاد کرده اند. روند تولید آنها بسیار سریع است و بسیار موثر نیز هستند.
“علی میرعظمی”(Ali Mirazami) استاد دانشکده پزشکی آزمایشگاهی موسسه کارولینسکا سوئد گفت: من مطمئنم دیر یا زود این روش جایزه دریافت می‌کند اما سوالی که مطرح می‌شود این است که چه زمانی این اتفاق رخ می‌دهد؟
ساخت واکسن‌های سنتی که طی آن از یک ویروس ضعیف یا مرده برای تحریک سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کردند، می‌تواند یک دهه یا بیشتر طول بکشد. اما مرحله تولید واکسن آران‌ای پیام‌رسان مدرنا از زمان تعیین توالی ژن تا زمان اولین تزریق انسانی ۶۳ روز به طول انجامید.
آران‌ای پیام‌رسان پیام‌های دی ان ای بدن را به سلول‌های خود می‌رساند و به آنها دستور تولید پروتئین‌های مورد نیاز برای عملکردهای مهم مانند هماهنگی فرایندهای بیولوژیکی از جمله هضم یا مبارزه با بیماری‌ها را می‌دهد.
واکسن‌های جدید از آران‌ای پیام‌رسان ساخته شده در آزمایشگاه برای آموزش سلول‌ها برای ساختن پروتئین‌های میخ مانند ویروس کرونا استفاده می‌کنند که این عمل باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن بدون تکثیر ویروس واقعی وارد عمل شود.
آران‌ای پیام‌رسان در سال ۱۹۶۱ کشف شد، اما دهه‌ها طول کشید تا محققان از تکنیک آران‌ای پیام‌رسان برای درمان برخی مشکلات استفاده کنند. محققان امیدوارند که در آینده بتوان از آن برای درمان سرطان و اچ آی وی استفاده کرد.
“آدام فردریک ساندر برتلسن”(Adam Frederik Sander Bertelsen) استاد دانشگاه کپنهاگ و دانشمند موسسه ساخت واکسن Adaptvac گفت: از آنجا که تولید واکسن براساس این روش سریع انجام می‌شود در واقع می‌توان جان هزاران نفر را بسیار سریع نجات داد بنابراین من از آن حمایت می‌کنم. کاریکو ۶۶ ساله، زمینه را برای تولید واکسن‌های آران‌ای پیام رسان آماده کرد و وایسمن ۶۲ ساله نیز که همکار قدیمی وی است در این راه به او کمک کرد.
کاریکو برای توسعه واکسن کووید-۱۹ آزمایشات بسیاری انجام است. وی در این مدت بر توسعه درمانی مبتنی بر آران‌ای پیام‌رسان متمرکز بوده است. با این حال گرچه ایده وی مبنی بر اینکه آران‌ای پیام‌رسان می‌تواند برای مقابله با بیماری استفاده شود، بسیار صحیح بود اما وی بودجه‌ای برای انجام تحقیقات در این باره دریافت نکرد. او پس از اینکه چندین بار برای اعطای کمک هزینه درخواست کرد و درخواستش رد شد، تنزل رتبه یافت. با این وجود، او همچنان پافشاری کرد. سرانجام کاریکو و همکار سابقش “درو ویسمن”(Drew Weissman) با کمک استفاده از آران‌ای پیام‌رسان مصنوعی، روشی را برای مبارزه با بیماری ایجاد کردند. کشف آنها اکنون اساس و پایه کنونی واکسن کووید-۱۹ است.
میرعظمی در ادامه افزود: آنها کاشفان اصلی آران‌ای پیام رسان هستند اما ممکن است برای دریافت جایزه نوبل خیلی جوان باشند چرا که کمیته نوبل معمولا منتظر می‌ماند تا دانشمندان به ۸۰ سالگی برسند.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران