محققان هشدار دادند که امسال حفره لایه اُزون در نیمکره جنوبی زمین، حتی بزرگتر از قاره جنوبگان شده و دلیل آن کاملاً مشخص نیست.
به گزارش بیگ بنگ به نقل از ایرنا، لایه ازون هر سال در فاصله زمانی میان ماههای سپتامبر و اکتبر در منطقه قطب جنوب تخلیه میشود و اندازۀ حفره آن به حداکثر خود میرسد. بر اساس تازهترین گزارشهای علمی، اندازۀ این حفره هفته گذشته «به میزان قابل توجهی» افزایش یافته و این حفره اینک در مقایسه با فصل مشابه در سال ۱۹۷۹، به مقدار ۷۵ درصد بزرگتر شده است.
محققان سرویس «نظارت بر جو کوپرنیکوس»(CAMS) تحولات لایه ازون را از طریق مدلسازی کامپیوتری و رصدهای ماهوارهای، شبیه به پیشبینی آب و هوا، زیر نظر دارند. آنها گفتند که از روز گذشته، این حفره مساحتی در حدود ۲۳ میلیون کیلومتر مربع را پوشانده است.
این در حالی است که در سالهایی که شرایط آب و هوایی معمولی دارد، اندازۀ این حفره به طور معمول به حداکثر مساحت حدود ۲۰.۷ میلیون کیلومتر مربع میرسد. با وجود این نوسانات طبیعی، کارشناسان انتظار دارند که این حفره در واکنش به محدودیتهای استفاده از مواد شیمیایی از بین برنده ازن که در سال ۱۹۸۷ اعمال شد، تا سال ۲۰۵۰ به طور دائمی بسته شود.
«وینسنت-هنری پوچ»، سرپرست سرویس نظارت بر جوی کوپرنیک، گفت: پیشبینیها نشان میدهد که حفره لایه ازون امسال به حفرهای بزرگتر از حد معمول تبدیل شده و ما به دنبال یک حفره ازون بسیار بزرگ و بالقوه عمیق هستیم. سال گذشته نیز اوج حفره ازون در اوایل اکتبر به ۲۴ میلیون کیلومتر مربع رسید که بزرگتر از سال پیش بود.
در حقیقت، اندازهگیریهای ماهواره Copernicus Sentinel-۵P نشان داد که حفرۀ سال گذشته لایه ازون نیز یکی از بزرگترین و عمیقترین حفرههای سالهای اخیر بود و مساحت آن به ۲۵ میلیون کیلومتر مربع رسید.
طبق اعلام سازمان فضایی اروپا، حفره سال گذشته لایه ازون توسط «گرداب قطبی قوی، پایدار و سرد» ایجاد شد که به طور مداوم دمای لایه ازون را بر روی قطب جنوب کاهش میداد. به نظر می رسد تکامل حفره ازون امسال در مسیر مشابهی در حال پیشرفت است، زیرا اکنون اندازه این حفره برای این زمان از فصل ۷۵ درصد بزرگتر از حفرههای لایه ازون از سال ۱۹۷۹ تاکنون، شده است.
شرایط آب و هوایی و رویدادهای خاص جوی نقش مهمی در رشد حفره لایه ازون دارند. همچنین تصور میشود که حفره لایه ازون امسال تحت تأثیر “گردباد قطبی”(Polar Vortex) قرار گرفته باشد، جایی که درجه حرارت در حدود منفی ۸۰ درجه سانتیگراد است.
لایه ازون حدود ۱۱ تا ۴۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین، در استراتوسفر وجود دارد. ازون یک سپر گازی است که از حیات روی زمین در برابر پرتوهای زیانبار فرابنفش محافظت میکند و مانند «کرم ضد آفتاب برای کره زمین» عمل میکند، پرتو ماوراء بنفش مضر خورشید را که میتواند باعث آسیب چشم، سرکوب سیستم ایمنی و سرطان پوست و نیز آسیب به گیاهان و حیات دریایی شود، جذب میکند. لایه اُزون پرتوهای پرانرژی فرابنفش را جذب کرده و آنها را به شکل پرتوهای فروسرخ در میآورد و به سطح زمین میفرستد.
منبع: سایت علمی بیگ بنگ