گروهی از پژوهشگران، صفحه‌ای از غبار و گاز را در اطراف یک سیاره فراخورشیدی جوان کشف کرده‌اند که ممکن است قمرهایی را در بر داشته باشد.
ستاره‌شناسان در سه دهه گذشته، بیش از ۴۰۰۰ سیاره را شناسایی کرده‌اند که در حال گردش به دور سایر ستارگان کهکشان راه شیری هستند. این موضوع بدیهی است که برخی از آنها قمر داشته باشند. از این گذشته، بیش از ۲۰۰ قمر در حال گردش به دور هشت سیاره در منظومه شمسی هستند. پژوهشگران به تازگی یک صفحه گرد و غبار را در اطراف یک سیاره فراخورشیدی جوان شناسایی کرده‌اند و باور دارند که قمر یا قمرهایی را شامل می‌شود.
“کریس فاکس” (Chris Fox)، پژوهشگر “دانشگاه وسترن انتاریو” (UWO) کانادا گفت: یافته‌های این پژوهش، امیدوارکننده هستند. دشوار است که تصور کنیم قمرها شکل نمی‌گیرند.
“میریام بنیستی” (Myriam Benisty)، پژوهشگر “دانشگاه گرونوبل” (University of Grenoble) فرانسه گفت: این سیستم ستاره‌ای جوان موسوم به “PDS 70” فقط ۱۰ میلیون سال دارد و دو سیاره را شامل می‌شود که هنوز در حال شکل‌گیری هستند.
گروه بنیستی در سال ۲۰۱۸، از تلسکوپ “VLT” متعلق به “رصدخانه جنوبی اروپا” (ESO) استفاده کردند تا نخستین سیاره موسوم به “PDS 70b” را کشف کنند که در شکاف موجود در صفحه غبار و گاز اطراف ستاره می‌چرخید. چنین شکاف‌هایی، شواهد غیرمستقیمی را در مورد سیاراتی فراهم می‌کنند که تصور می‌شود هنگام چرخش، به جمع‌آوری مواد می‌پردازند و مسیر را پاکسازی می‌کنند. بنیستی ادامه داد: این شکاف‌ها فریاد می‌زنند: لطفا بیا و سیارات را پیدا کن!”
این گروه پژوهشی یک سال بعد با استفاده از تلسکوپ VLT، دومین سیاره موسوم به “PDS 70c” را کشف کردند که کمی دورتر از نخستین سیاره قرار داشت. هر دو غول گازی، چندین برابر بزرگتر از مشتری هستند.
بنیستی گفت: ما می‌خواهیم بیشتر بدانیم و به همین دلیل، همه ابزارهای ممکن را بر این سیستم متمرکز کرده‌ایم.
پژوهشگران در سال ۲۰۲۰ با استفاده از “آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما” (ALMA)، نشانه‌ای از غبار در اطراف PDS 70c یافتند اما تفکیک غبار سیاره از صفحه درخشان در حال چرخش به دور ستاره، دشوار بود. آرایه میلی‌متری بزرگ آتاکاما، بهترین وضوح را فراهم کرد و پژوهشگران توانستند دوباره PDS 70 را مشاهده کنند. نتایج این پژوهش، تصویر واضحی را از صفحه غبار اطراف PDS 70c فراهم می‌کند.
به نظر می‌رسد که این میزان غبار در اطراف PDS 70b انباشته نشده است. بنیستی گفت: شاید دلیل این باشد که مواد از صفحه بزرگ اطراف ستاره دور می‌شوند و به داخل آن می‌روند. در این صورت، احتمالا PDS 70c، جلوی گرد و غبار را می‌گیرد و PDS 70b را از سهم خود محروم می‌کند.
این سیستم ستاره‌ای، حقایقی را در مورد شکل‌گیری سیاره برای نظریه‌پردازانی فراهم می‌کند که تاکنون با کمبود داده روبه‌رو بوده‌اند. بنیستی اضافه کرد: این تنها راه برای آزمایش درست یا اشتباه بودن داده‌ها است. PDS 70c تاکنون دردسر زیادی ایجاد نکرده است. فاکس گفت: این صفحه دور سیاره‌ای با نظریه‌ها سازگار است اما هنوز شواهد قطعی در مورد قمرها وجود ندارد.
این پژوهش، در مجله “Astrophysical Journal Letters” به چاپ رسید.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران