الماس‌ها، این جواهرات زیبا بخش‌هایی از تاریخ زمین را در خود پنهان کرده‌اند.
دانشمندان با توجه به نواقص موجود بر شبکه‌ی تقریبا کامل این ماده‌ی معدنی توانستند نشانه‌هایی از گذشته‌ی سیاره‌ی زمین بیابند.
یاکوو ویس(Yaakov Weiss) زمین‌شیمی شناس دانشگاه کلمبیا با اشاره به الماس‌های ناخالص که برای ساخت جواهرات به اندازه‌ی کافی شفاف و براق نیستند گفت: ما الماس‌هایی را می‌خواهیم که دیگران علاقه‌ای به آن‌ها ندارند.
این الماس‌های کدر اطلاعات ارزشمندی از اعماق زمین در خود دارند. کربنی که در ساختار الماس‌های شفاف وجود دارد به اندازه‌ی کافی رادیوایزوتوپ ندارد که به دانشمندان در تعیین زمان آن‌ها کمک کند. درون نقص‌های این الماس‌ها می‌توان مواد شیمیایی که الماس از آن تشکیل شده را یافت.
ویس در سال ۲۰۱۵ گفته است: از زمانی که الماس ماده‌ای را در خود جای می‌دهد تا میلیون‌ها سال بعد آن ماده ثابت می‌ماند. ما می‌توانیم به الماس‌ها به عنوان کپسول زمان نگاه کنیم که از زمان‌هایی که هیچ گونه دسترسی به آن‌ها نداریم برای ما پیام‌هایی می‌آورند.
گاهی اوقات این کپسول‌های زمان حاوی مواد دیگری از جمله گونه‌هایی از یخ، مواد معدنی غیرقابل دسترس و حتی یک الماس دیگر هستند. تفسیر این مواد کار دشواری است زیرا ممکن است در زمان‌های مختلفی درون الماس شکل گرفته باشند.
برخی از حفره‌های موجود در الماس مایعاتی که زمانی به گوشته‌ی لیتوسفر زمین نفوذ کرده بودند را به دام انداخته‌اند. لایه‌ی لیتوسفر زمین بالاترین بخش گوشته است که در فاصله‌ی ۱۵۰ تا ۲۰۰ متری سطح زمین قرار دارد و محل تشکیل الماس‌ها است.
در این لایه دما و فشار شدید اتم‌های کربن را تبدیل به الماس می‌کند. در حقیقت مایعاتی که از بخش‌های بالاتر به لایه‌های پایین‌تر آمده‌اند با خود کربن‌های تشکیل دهنده‌ی الماس را به همراه آورده‌اند. این مایعات زمانی در میان شکاف‌های الماس‌ها قرار گرفته‌اند و ساختاری جدید تشکیل داده‌اند.
اکنون دانشمندان روشی برای مشخص کردن قدمت این مایعات یافته‌اند.
به نظر می‌رسد ساختار الماس به گونه‌ای است که از نشت هلیوم جلوگیری می‌کند. این موضوع به ویس و همکارانش کمک می‌کند تا با استفاده از ایزوتوپ نادر هلیوم-۴ سن این سنگ‌ها را تعیین کنند و نسبت بین اتم‌های رادیواکتیو را به دست بیاورند.
با استفاده از این روش این گروه سه دوره‌ی تشکیل الماس را شناسایی کردند. مایعات تشکیل دهنده‌ی الماس‌ها در طول قرن‌ها تغییر کرده‌اند و ابتدا غنی از کربنات سپس سیلیکون و در نهایت سالین بوده‌اند.
اولین مرحله‌ی تشکیل الماس‌ها در دوره‌ی پروتروزوئیک(پیشین زیستی) رخ داده است، یعنی در حدود ۲.۶ میلیارد تا ۷۵۰ میلیون سال قبل.
دومین مرحله در دوران پالئوزوئیک در حدود ۵۴۰ تا ۳۰۰ میلیون سال قبل رخ داده است. در این مرحله میزان سیلیکون زیاد بوده است.
آخرین دوره، دوره‌ی کرتاسه است که در حدود ۱۳۰ تا ۸۵ میلیون سال پیش رخ داده و مواد تشکیل دهنده‌ی الماس‌ها در این دوره غنی از سالین بودند.
این سنگ‌ها در پی فعالیت‌های آتشفشانی به سطح زمین نزدیک‌تر شدند.
امروزه میلیون‌ها کارگر به استخراج الماس به عنوان یک منبع درآمد نگاه می‌کنند اما شرایط کاری آن‌ها سخت است و کودکان کار نیز در این معادن کار می‌کنند. معادن باعث آلودگی خاک‌ها و آب‌ها نیز می‌شوند. بنابراین در حالی‌که الماس‌ها می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد گذشته‌ی زمین به ما بدهند اما استخراج آن‌ها هزینه‌ی بالایی دارد.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران